تبیین مزیت رقابتی شرکت‌های صادراتی ایران با رویکرد نظریه قابلیت پویا و دوسوتوانی سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه مدیریت صنعتی، واحد مسجدسلیمان، دانشگاه آزاد اسلامی، مسجدسلیمان، ایران.

2 دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.

10.22034/jiba.2020.10380

چکیده

پیچیدگی‌‌های عرصۀ رقابت، درهم‌تنیدگی مرزها و پویایی فضای کسب‌وکار، بنگاه‌ها را به نحوی روزافزون با چالش‌های جدید و غیرمنتظره مواجه کرده است. این وضعیت به گونه‌ای است که کسب مزیت رقابتی برای بنگاه‌ها، بدون وجود یک رویکرد منعطف و سازگار با تغییرات محیطی، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. در این راستا، نظریۀ قابلیت‌های پویا بیان دارد که بنگاه‌ها در محیط‌های پیچیده و به سرعت در حال تغییر، نیاز به قابلیت‌هایی پویا برای موفقیت و کسب مزیت رقابتی دارند. از سویی دیگر، مفهوم دوسوتوانی سازمانی نیز برای کار در محیط پرتلاطم کسب‌وکار در جهت حفظ مزیت رقابتی توصیه شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تبیین مزیت رقابتی از طریق تأثیر قابلیت‌های پویا بر مزیت رقابتی، با میانجی‌گری دوسوتوانی سازمانی است. جامعۀ این پژوهش، شرکت‌های صادراتی ایران بودند که برای جمع‌آوری داده‌ها و با استفاده از نرم‌افزار G*Power، 78 آزمودنی به عنوان حداقل تعداد نمونه انتخاب شدند. همچنین به منظور بررسی فرضیات، از مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) استفاده گردید. نتایج حاکی از این امر بود که ابعاد قابلیت‌های پویا (شامل قابلیت درک فرصت‌ها، استفاده از فرصت‌ها و شکل‌دهی مجدد منابع)، هم به طور مستقیم و هم با میانجی‌گری دوسوتوانی سازمانی، بر مزیت رقابتی تأثیر مثبت و معنادار دارد. بر اساس یافته‌های ذکرشده، قابلیت‌های پویا توانایی شرکت را برای بسیج منابع جهت جذب فرصت‌ها و دفع تهدیدها افزایش می‌دهد و با شکل‌دهی مجدد منابع دانش، اکتشاف و بهره‌برداری را نیز تسهیل می‌کند.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Using Dynamic Capabilities and Organizational Ambidexterity to Explain Competitive Advantage in Iranian Export Companies

نویسندگان [English]

  • Narjes Bossaghzadeh 1
  • Mahmoud Moradi 2
  • Mohammad Tamimi 3
1 Department of Industrial Management, Masjed-e Soleiman Branch, Islamic Azad University, Masjed-e Soleiman, Iran
2 Department of Industrial Management, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran
3 Department of Accounting, Faculty of Humanities, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran.
چکیده [English]

The rapid and continuous development of markets and competitions has changed the boundaries and dynamics of the business environment. Therefore, firms have increasingly confronted with unexpected challenges. The theory of dynamic capabilities states that firms require dynamic capabilities to success and gain competitive advantage in rapidly changing complex environments. The purpose of this study is to quantify the effect of dynamic capabilities on competitive advantage through organizational ambidexterity mediation. Organizational ambidexterity is considered as a new managerial structure, which is discussed for the competitive advantage and survival of companies and is obtained through the efforts of organizations to exploit and explore opportunities. In this research, a questionnaire was developed to collect data and the sample size was suitable for 78 subjects using G*Power software. Research data collected from Iranian export companies. Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) was used to measure the effects of variables. The paper argues that dimensions of dynamic capabilities including sensing, seizing, and reconfiguring have a positive significant effect on competitive advantage, both directly and through organizational ambidexterity. Based on the results, all research hypotheses were accepted at a minimum level of 95% confidence. This research showed that dynamic capabilities have a positive impact on gaining competitive advantage. In addition, higher dynamic capabilities will facilitate the company's ability to mobilize resources to attract opportunities and eliminate threats and help to reconfigure knowledge resources to explore and exploit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dynamic Capabilities
  • Organizational Ambidexterity
  • Competitive Advantage
  • Iranian Export Companies

مراجع

ابراهیم‌پور ازبری، مصطفی؛ اکبری، محسن و هوشمند جایجانی، میلاد (1394). تأثیر دوسوتوانی نوآوری بر دانش صادراتی و عملکرد محصولات جدید در بازارهای صادراتی. فصلنامه رشد فناوری، (42)، 56-49.
اکبری، محسن و اسماعیل‌زاده، محمد (1392). نقش قابلیت‌های پویا در خلق مزیت رقابتی. چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، (15)، 144-127.
اکبری، محسن (1394). بررسی تأثیر رهبری استراتژیک بر مزیت‌های رقابتی با میانجی‌گری «دوسوتوانی نوآوری». فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، (74)، 81-104.
بهزادنیا، پویا؛ صنوبر، ناصر و حسینی، سید صمد (1398). تأثیر برنامه‌های تشویقی صادرات بر عملکرد صادراتی: نقش جذابیت‌های بازارهای خارجی و قابلیت‌های صادراتی. نشریه علمی پژوهشی مدیریت کسب و کارهای بین المللی، 2(3)، 63-85.
حافظ‌نیا، محمدرضا. (1389). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). چاپ هفدهم.
خدادادی، سارا؛ مرادی، محمود و یاکیده، کیخسرو (1397). تبیین نحوه تأثیر دوسوتوانی سازمانی بر ابعاد عملکردی سازمان در صنعت بانکداری (مطالعه موردی: شعب بانک استان گیلان). فصلنامه مدیریت صنعتی، 10 (1)، 85-100.
داوری، علی و رضازاده، آرش (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ اول.
ضیایی، مظاهر (1388). مفهومقابلیتپویاوکاربردآنبرایکسببرتریرقابتی. هفتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.
عربی، مرتضی و طالبی کهدوئی، فضل­الله (1394). کسبمزیترقابتیوبهبودعملکردسازمانیازطریقمشتریمداری،تمایزنوآوریو تمایزبازار (مطالعهموردی: منتخبیازبانک‌هایخصوصیاستانالبرز(. سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.
مرادی، محمود. ابراهیم‌پور، مصطفی و ممبینی، یعقوب (1393). تبیین دوسوتوانی سازمانی به عنوان مفهومی نوین در مدیریت سازمان‌های دانش‌بنیان. فصلنامه رشد فناوری، (40)، 18-27.
ممبینی، یعقوب (1393). بررسیتأثیریکپارچگیرفتاریتیممدیریتارشدودوسوتوانیسازمانی برعملکرد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: دکتر محمود مرادی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه گیلان.
نعمتی، محمدعلی. همتی، مریم و خلقی، ایمان (1392). طراحیمدلمزیترقابتیشرکت‌هایتولیدیبرمبنایتئوریقابلیت‌هایپویاوچابکی راهبردیدرراستایتوسعهاقتصادیشهرسمنان. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری. (2)، 75-86.
نکوئی‌زاده، مریم. حسینی، سید محمود. قره‌چه، منیژه و حاجی کریمی، عباسعلی (1393). مدل سازوکار اثرگذاری قابلیت‌های پویا بر عملکرد شرکت. اندیشه مدیریت راهبردی، 16 (2)، 67-98.  
 
Agwunobi, A., & Osborne, P. (2016). Dynamic Capabilities and Healthcare: A Framework for Enhancing the Competitive Advantage of Hospitals. California Management Review, 58 (4), 141-161.
Ambrosini, V. & Bowman, C. (2009). What Are Dynamic Capabilities and Are They a Useful Construct in Strategic Management? International Journal of Management Reviews, 11 (1), 29-49.
Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management. 17 (1), 99-120.
Birkinshaw, J., & Gupta, K. (2013). Clarifying the distinctive contribution of ambidexterity to the field of organization studies. Academy of Management Perspectives, 27(4), 287-298.
Birkinshaw, J., Zimmermann, A., & Raisch, S. (2016). How Do Firms Adapt to Discontinuous Change? Bridging the Dynamic Capabilities and Ambidexterity Perspectives. University of California, Berkeley, 58 (4), 36-58.
Breznik, L., & Lahovnik, M. (2016). Dynamic capabilities and competitive advantage: Findings from case studies. Management: Journal of Contemporary Management Issues, 21(Special issue), 167-185.
Byrne Barbara, M. (2016). Structural equation modeling with AMOS: basic concepts, applications, and programming.
Cao, L. (2011). Dynamic capabilities in a turbulent market environment: empirical evidence from international retailers in China. Journal of Strategic Marketing, 19(5), 455-469.
Chai, K. H., Yap, C. M., & Wang, X. (2011). Network closure's impact on firms’ competitive advantage: The mediating roles of knowledge processes. Journal of Engineering and Technology Management, 28(1), 2-22.
Enkel, E., Heil, S., Hengstler, M., & Wirth, H. (2017). Exploratory and exploitative innovation: To what extent do the dimensions of individual level absorptive capacity contribute?. Technovation, 60, 29-38.
Erdfelder, E., Faul, F., & Buchner, A. (1996). GPOWER: A general power analysis program. Behavior research methods, instruments, & computers, 28(1), 1-11.
Fernhaber, S. A., & Patel, P. C. (2012). How do young firms manage product portfolio complexity? The role of absorptive capacity and ambidexterity. Strategic Management Journal, 33(13), 1516-1539.
Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A. G., & Buchner, A. (2007). G* Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior research methods, 39(2), 175-191.
Fornell, C., & Bookstein, F. L. (1982). Two structural equation models: LISREL and PLS applied to consumer exit-voice theory. Journal of marketing research, 19(4), 440-452.
Gibson, C. B., & Birkinshaw, J. (2004). The Antecedents, Consequences, and Mediating Role of Organizational Ambidexterity. Academy of Management Journal, 47 (2), 209–226.
Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C., & Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Sage Publications.
Hidalgo-Peñate, A., Padrón-Robaina, V., & Nieves, J. (2019). Knowledge as a driver of dynamic capabilities and learning outcomes. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 24, 143-154.
Jantunen, A., Tarkiainen, A., Chari, S., & Oghazi, P. (2018). Dynamic capabilities, operational changes, and performance outcomes in the media industry. Journal of Business Research, 89, 251-257.
Jiang, R., & Kortmann, S. (2014). On the importance of mediating dynamic capabilities for ambidextrous organizations. Procedia CIRP, 20, 85-92.
Khan, Z., Lew, Y. K., & Marinova, S. (2019). Exploitative and exploratory innovations in emerging economies: The role of realized absorptive capacity and learning intent. International Business Review, 28(3), 499-512.
Kitapçi, H., & Çelik, V. (2014). The Relationship between Ambidexterity, Organizational Learning Capacity and Firm Quality Performance: An Empirical Study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 827-836.
Koryak, O., Lockett, A., Hayton, J., Nicolaou, N., & Mole, K. (2018). Disentangling the antecedents of ambidexterity: Exploration and exploitation. Research Policy, 47(2), 413-427.
Li, D. Y., & Liu, J. (2014). Dynamic capabilities, environmental dynamism, and competitive advantage: Evidence from China. Journal of Business Research, 67(1), 2793-2799.
Li, S., Easterby-Smith, M., & Hong, J. F. (2019). Towards an understanding of the nature of dynamic capabilities in high-velocity markets of China. Journal of Business Research, 97, 212-226.
Limaj, E., & Bernroider, E. W. (2019). The roles of absorptive capacity and cultural balance for exploratory and exploitative innovation in SMEs. Journal of Business Research, 94, 137-153.
Lindblom, A., Olkkonen, R., Kajalo, S., & Mitronen, L. (2008). Market-sensing capability and business performance of retail entrepreneurs. Contemporary Management Research, 4(3), 219-236.
Mahdi, O. R., Nassar, I. A., & Almsafir, M. K. (2019). Knowledge management processes and sustainable competitive advantage: An empirical examination in private universities. Journal of Business Research, 94, 320-334.
March, J. G. (1991). Exploration and Exploitation in Organizational Learning. Organization Science, 1 (2), 71-87.
Mousavi, S., Bossink, B., & van Vliet, M. (2018). Dynamic capabilities and organizational routines for managing innovation towards sustainability. Journal of cleaner production, 203, 224-239.
Nieto, M., & Quevedo, P. (2005). Absorptive capacity, technological opportunity, knowledge spillovers, and innovative effort. Technovation, 25(10), 1141-1157.
Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory.
O'Reilly, C. A., & Tushman, M. L. (2013). Organizational Ambidexterity: Past, Present and Future. Academy of Management Perspectives, 27 (4), 324-338.
Pavlou, P. A., & El Sawy, O. A. (2011). Understanding the elusive black box of dynamic capabilities. Decision Sciences, 42(1), 239-273.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y., & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: A critical review of the literature and recommended remedies. Journal of applied psychology, 88(5), 879-903.
Prieto, I. M., Revilla, E., & Rodríguez-Prado, B. (2009). Managing the knowledge paradox in product development. Journal of Knowledge Management, 13(3), 157-170.
Riedl, B. C., Hainzlmaier, A., & Picot, A. (2013, January). Social Network Structure's Influence on Organizational Ambidexterity. In System Sciences (HICSS), 2013 46th Hawaii International Conference on (pp. 759-770). IEEE
Ringov, D. (2017). Dynamic capabilities and firm performance. Long Range Planning, 50(5), 653-664.
Safiih, M., & Azreen, N. (2016). Confirmatory Factor Analysis Approach: A Case Study of Mathematics Students' Achievement in TIMSS. Malaysian Journal of Mathematical Sciences, 10, 41-51.
Saul, C. J., & Gebauer, H. (2018). Born solution providers–Dynamic capabilities for providing solutions. Industrial Marketing Management, 73, 31-46.
Seo, Y. W., Chae, S. W., & Lee, K. C. (2015). The impact of absorptive capacity, exploration, and exploitation on individual creativity: Moderating effect of subjective well-being. Computers in Human Behavior, 42, 68-82.
Sheng, M. L. (2017). A dynamic capabilities-based framework of organizational sensemaking through combinative capabilities towards exploratory and exploitative product innovation in turbulent environments. Industrial Marketing Management, 65, 28-38.
Solís-Molina, M., Hernández-Espallardo, M., & Rodríguez-Orejuela, A. (2018). Performance implications of organizational ambidexterity versus specialization in exploitation or exploration: The role of absorptive capacity. Journal of Business Research, 91, 181-194.
Teece, D. J. (2018). Business models and dynamic capabilities. Long Range Planning, 51(1), 40-49.
Teece, D. J., Pisano, G., & Shuen, A. (1997). Dynamic Capabilities and Strategic Management. Strategic Management Journal, 18 (7), 509-533.
Teece, D., & Leih, S. (2016). Uncertainty, Innovation, and Dynamic Capabilities: An Introduction. California Management Review, 58 (4), 5-12.
Turner, N., Swart, J., & Maylor, H. (2013). Mechanisms for managing ambidexterity: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(3), 317-332.
Tushman, M. L., & O’Reilly, C. A. (1996). The Ambidextrous Arganization: Managing Evolutionary and Revolutionary Change. California Management Review, 38 (4), 8-30.
Vahlne, J. E., & Jonsson, A. (2017). Ambidexterity as a dynamic capability in the globalization of the multinational business enterprise (MBE): Case studies of AB Volvo and IKEA. International Business Review, 26(1), 57-70.
Worren, N., Moore, K., & Cardona, P. (2002). Modularity, strategic flexibility, and firm performance: a study of the home appliance industry. Strategic management journal, 23(12), 1123-1140.
Zahra, S. A., Sapienza, H. J., & Davidsson, P. (2006). Entrepreneurship and Dynamic Capabilities: A Review, Model and Research Agenda. Journal of Management Studies, 43 (4), 917-955. 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 24 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 17 آذر 1398
  • تاریخ پذیرش: 17 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار