تاثیر سرمایه انسانی بر فضای کسب‌وکار در کشورهای اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد عجب‌شیر، عجب‌شیر، ایران

2 استاد گروه اقتصاد- سیاست اقتصادی، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه آتاترک، ارزروم، ترکیه.

10.22034/jiba.2020.39114.1403

چکیده

کسب‌وکار به فعالیت‌های تولید و خرید کالاها و خدمات، به منظور فروش و با هدف کسب سود اطلاق می‌شود. محیط یا فضای کسب‌وکار به عواملی مانند سلامت نظام اداری، امنیت اجتماعی، ثبات در سیاست‌های اقتصادی دولت، قوانین و مقررات و کیفیت نظام قضایی اطلاق می‌شود که تغییر در این عوامل خارج از اختیارات و توانایی مدیران واحدهای اقتصادی بوده و بر عملکرد کسب وکارهای مختلف، اثر دارد. شاخص سهولت کسب‌وکار را می‌توان به‌عنوان یکی از نمودها و شاخص‌های توسعه اقتصادی کشور تلقی نمود. بررسی عوامل موثر بر شاخص فضای کسب‌وکار در کشورهای مختلف حائز اهمیت است. هدف مقاله، مطالعه تاثیر سرمایه انسانی بر شاخص فضای کسب‌وکار در کشورهای اسلامی می‌باشد. برای این منظور 26 کشور عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که اطلاعات مربوط به متغیرهای مدل در سایت بانک جهانی وجود داشت انتخاب گردیده‌است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و برآورد مدل تحقیق از روش رگرسیون پانل رهیافت اثرات ثابت بهره‌گیری شده‌است. یافته‌های پژوهش بیانگر تاثیر مثبت سرمایه انسانی و نرخ تشکیل سرمایه بر فضای کسب‌وکار در کشورهای اسلامی بوده‌است. براساس آن، اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر فضای کسب‌وکار در کشورهای نمونه تأیید نشده است. همچنین اثر تورم بر شاخص کلی فضای کسب‌وکار در کشورهای اسلامی منفی بوده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Human Capital on Business Space in Islamic Countries

نویسندگان [English]

  • Ali SHAHINPOUR 1
  • Kerem KARABULUT 2
1 Assistant Professor, Economics, Islamic Azad University, Ajabshir Branch, Ajabshir, Iran.
2 Professor, Department of Economics-Political Economics, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Erzurum, Turkey.
چکیده [English]

Business refers to the activities of producing and purchasing goods and services for the purpose of selling for making profit. The business space is characterized by factors such as the health of the administrative system, social security, government economic policies stability, laws and regulations, and the quality of the judicial system, which are outside the remit of the business unit managers and affect the performance of business. Business ease index can be considered as one of the indicators of economic development of the country. It is important to consider the factors affecting business space index in different countries. Purpose of this article is to study the impact of human capital on business space index in Islamic countries. So, 26 countries member of the Organization of Islamic Cooperation (OIC) with information on model variables were selected on the World Bank website. The panel regression method, fixed effects approach was used to analyze and estimate the research model. The findings of the study indicate the positive impact of human capital and capital formation rate on business space in Islamic countries. Accordingly, the effect of foreign direct investment on business space in the sample countries has not been confirmed. Also, the effect of inflation on the dependent variable has been negative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business space
  • Human Capital
  • countries member of the Organization of Islamic Cooperation (OIC)
  • Panel Regression
اکبری‌موسوی، سیدصالح، حقیقت، جعفر، (1395)، برآورد سری زمانی سرمایه انسانی بر مبنای متوسط سالهای تحصیل (مطالعه موردی ایران، سال‌های 1357-1392)، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال (دوره) 5، شماره 17، صص 130-150.
امجدی، کاظم، شافعی، احسان، (1396)، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شاخص‌های بهبود فضای کسب و کار کشورها (مکانیزمی جهت ارتقای بهره‌وری)، مدیریت بهره‌وری، سال یازدهم، شماره چهل‌ویک، صص 201-223.
انصاری، منوچهر، اشرفی، شیدا، جبلی، هدی، (1395)، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز، مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 8، شماره 2، صص 141-162.
آقایی، مجید، رضاقلی‌زاده، مهدیه، باقری، فریده، (1392)، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 67، صص 21-44.
براتی، جواد، رسول‌زاده، مریم، رفیعی‌دارانی، هادی، مظهری، محمد، (1392)، مدیریت راهبردی در فضای کسب‌وکار اقتصاد شهری (مطالعه موردی: گردشگری مذهبی شهر مشهد مقدس)، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره ششم، صص 109-125.
برقی‌اسکویی، محمدمهدی، ولی‌زاده، سمیه، (1397)، تاثیر فضای کسب‌وکار بر تجارت خارجی: مطالعه موردی شرکای عمده تجاری ایران، مدیریت کسب‌وکارهای بین‌المللی، دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز، دوره (سال) اول، شماره3، صص 125-144.
جهانگرد، اسفندیار، شیشوانی، مهرنوش، (1393)، بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه انسانی بر رشد فعالیت‌های اقتصادی ایران، فصلنامه اقتصاد کاربردی، دوره 4، شماره 13، صص 37-48.
حکمتی‌فرید، صمد، محمدزاده، یوسف، خزالی، دیمن، (1395)، اثر بهبود فضای کسب‌وکار و رعایت حقوق مالکیت فکری بر رشداقتصادی کشورهای با درآمد متوسط به بالا، فصلنامه علمی پژوهشیِ پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال (دوره) ششم، شماره بیست و دو، صص 116-130.
دهقان‌شبانی، زهرا، هادیان، ابراهیم، نصیرزاده، فائزه، (1395)، تأثیر ترکیب سرمایه انسانی بر رشد منطقه‌ای اقتصاد ایران: رویکرد داده‌های تابلویی پویای فضایی، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال (دوره) بیست و یکم، شماره 66، صص 1-30.
رجب‌زاده‌مغانی، ناهید، سلیمی‌فر، مصطفی، سیدآقاحسینی، سیدمحسن، (1394)، بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با استفاده از روش GMM، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دوره 21، شماره1، صص 1-19.
روزبهان، محمود، (1394)، مبانی توسعه اقتصادی، نشر تابان، تهران، ایران.
زاهدی، محمدرضا، کریمی، محمدحسین، دهقانی، مریم، (1398)، بررسی، شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌های سرمایه‌ی فکری در سازمان‌های فناوری محور، فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان‌هاى دفاعی، دنشکده مدیریت دانشگاه هوایی شهید ستاری، سال 2، شماره 3، صص 61-88.
سرلک، احمد، قیاسی، مجتبی، (1396)، بررسی تأثیر سرمایه انسانی و تغییرات ساختاری بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آسه آن، فصلنامه اقتصاد کاربردی، دوره 7، شماره 21، صص 51-62.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، سلمانی، یونس، ولی‌نیا، سیدآرش، (1394)، بررسی اثرات بهبود فضای کسب‌وکار بر صادرات و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (مطالعه موردی کشورهای منتخب گروه G77)، فصلنامه علوم اقتصادی، سال 9، شماره 30، صص 47-59.
شاهین‌پور، علی، کارابولت، کرم، (1398)، عقود بانکداری اسلامی و فضای کسب و کار در ایران، مدیریتکسب‌وکارهای بین‌المللی، دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تبریز، سال 2، شماره 2، صص 21-41.
صالحی، محمدجواد، عبادی، جعفر، مظفری، گشتاسب، (1392)، اثر نابرابری سرمایه انسانی در زنان و مردان بر رشد اقتصادی به تفکیک مناطق مختلف جهان، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 69، صص 41-62.
کاویانی، ابوطالب، رحمانی، بیژن، رضویان، محمدتقی، علیپورنخی، عباس، (1397)، ارزیابی نقش و تأثیر توسعه‌ی فضای کسب‌وکار کارآفرینی گردشگری در جهت دستیابی به توسعه پایدار روستایی (نمونه موردی: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان)، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره (سال) 10، شماره 2،صص 251-271.
کشاورز، سمیه، (1396)، بررسی فضای کسب‌وکار در استان همدان، اولین همایش بین‌المللی برنامه‌ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه‌ای رویکردها و کاربردها، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.
ملکیان، سیدنظام‌الدین، امامی‌میبدی، مهدی، عشرتی، سمانه، احدی، زهره، (1392)، فضای کسب‌وکار، راهبرد رشد، مقایسه کشورهای منطقه منا و سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی، فصلنامه علمی پژوهشیِ پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال 3، شماره 11، صص 76-84.
مهربانی، وحید، (1395)، اثر آموزش عالی بر بهره‌وری صنایع ایران: مقایسه دو نظریه سرمایه انسانی و فیلتر، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال 16، شماره 62، صص 137-158.  
  
Barro, R. (1999). Human capital and growth in cross-country regressions. Swedish Economic Policy Review, 6(2), 237-277.
Contractora, Farok J., Dangolb, Ramesh, Nuruzzamana, N., Raghunathc, S., (2020), How do country regulations and business environment impact foreign direct investment (FDI) inflows? International Business Review, Vol 29, Issue 2, pp 1-13.
Escaleras, M., Chiang, E.P., (2017), Fiscal decentralization and institutional quality on the business environment. Economics Letters  http://dx.doi.org/10.1016/j.econlet.2017.07.019. pp 1-11.
Gaganis, C., Pasiouras, F., Voulgari, F., (2018), Culture, business environment and SMEs' profitability: Evidence from European Countries, Economic Modelling doi: https://doi.org/10.1016/j.econmod.2018.09.023. pp 1-58.
Lucas, R.E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economic, 22, 3-42.
Masteikienea, Ruta, Venckuvieneb, Vitalija, (2015), Changes of Economic Globalization Impacts on the Baltic States Business Environments, Procedia Economics and Finance, Issue 26, pp 1086 – 1094.
Papaioannou, Grammatoula, Anne-Marie Mohammed, Stella Despoudi, George Saridakis, Thanos Papadopoulos, (2020), The role of adverse economic environment and human capital on collaboration within agri-food supply chains, International Journal of Information Management, https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2020.102077.
Ronald, C. & Porter, M., (2000), Microeconomic Competitiveness: Finding from Executive Survey, World Economic Forum.
Stern, P. C., (2010), Environmentally significant behavior and how to change it. National congress on behavior change sustainability, Sydney, Australia.1-28
UNIDO, (2008), annual report 2008, Unıted Natıons Industrıal Development Organızatıon Vienna, 2009.
You, Kefe, Dal Bianco, Silvia, Lin, Zhibin, Amankwah-amoah, Hosef, (2019), Bridging technology divide to improve business environment: Insights from African nations, Journal of Business Research, Vo. 97, pp 268-280.