تأثیر مدیریت منابع انسانی دانش‌محور بر عملکرد نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط صادرکننده ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی دانش‌محور بر عملکرد نوآوری با میانجی‌گری مدیریت دانش و سرمایه فکری در شرکت‌های کوچک و متوسط فعال در صادرات است. برای بررسی متغیرهای پژوهش از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است و متغیرهای میانجی از طریق آزمون سوبِل سنجش شده‌اند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و کمی است. برای گرد‌آوری داده‌ها از نظرات مدیران 253 شرکت‌ کوچک و متوسط صادرکننده، بهره گرفته شده است. داده‌ها به‌صورت میدانی و از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شده‌اند. روایی محتوای پرسشنامه از طریق شاخص روایی و نسبت روایی محتوایی انجام شده است. نتایج نشان‌دهنده نقش کلیدی اعمال شده توسط مدیریت منابع انسانی دانش‌محور در ارتقاء مدیریت دانش، سرمایه فکری و عملکرد نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط صادرکننده است. از دیگر نتایج، مدیریت دانش و سرمایه فکری نقش میانجی تأثیرگذاری را در رابطه بین مدیریت منابع انسانی دانش‌محور و عملکرد نوآوری دارند. همچنین نقش واسط مدیریت دانش در بین سرمایه فکری و عملکرد نوآوری معنادار بود. به‌طورکلی با ارتقاء سطح دانش مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های صادرکننده، می‌توان از طریق مدیریت دانش و سرمایه فکری بر بهبود عملکرد نوآوری تأثیر گذاشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Knowledge-based Human Resources Management on Innovation Performance in Iranian Export SMEs

نویسندگان [English]

  • Younes Nikkhah Tekmedash 1
  • Seyyed Samad Hosseini 2
  • Azhdar Karami 3
1 Master of Business Management, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Associate Professor, Department of Management, Faculty of Economics and Management, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The research purpose, studying effect of Knowledge-based Human Resources Management on Innovation Performance through Knowledge Management and Intellectual Capital Mediation, in export small and medium size enterprises (SMEs). To study research variables, structural equations modeling has been used. Also, mediator variables have been measured via Sobel test. This research is applied and quantitative. The data are gathered from the views of the managers of the 253 small and medium sized exporting companies. Data has been collected through field study via questionnaire. Content validity of questionnaire has been verified through validity index and content validity ratio. The results show the key role played by knowledge-based human resource management in terms of knowledge management, intellectual capital, and innovation performance promotion, in exporter SMEs. From among other results, reference could be made to effective mediator role of knowledge management and intellectual capital played in relation with knowledge-based human resource management and innovation performance. Also, knowledge management has played significant intermediary role between intellectual capital and innovation performance. In general, by increasing the level of knowledge of HRM in exporting companies, through knowledge management and intellectual capital, innovation performance can be improved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-Based Human Resources Management
  • Knowledge Management
  • Intellectual Capital
  • Innovation Performance
  • Exporter SMEs

مراجع

الوانی، سیدمهدی؛ ناطق، تهمینه؛ فراحی، محمدمهدی (1386). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه مدیریت دانش سازمانی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال 2، شماره 5، 35-70.
بورقانی فراهانی، سهیلا؛ آبدارزاده، پدرام؛ فتوت، بنفشه (1395). اثر سرمایه‌های فکری بر نوآوری سازمانی با میانجی‌گری مدیریت دانش و یادگیری در رسانه‌های نوشتاری. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره 6، شماره 1، 23-48.
جهانیان، رمضان؛ حدادی، طاهره (1394). بررسی رابطه بین سرمایه فکری با نوآوری و خلاقیت منابع انسانی در سازمان. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 5، شماره 1، 65-92.
چوپانی، حیدر؛ زارع خلیلی، مجتبی؛ قاسمی، عقیل؛ غلام‌زاده، حجت (1391). بررسی رابطه بین سرمایه فکری با نوآوری سازمانی (مطالعه موردی: شرکت‌ سهامی بیمه توسعه). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 2، شماره 1، 27-58.
رجبی فرجاد، حاجیه (1395). بررسی نقش میانجی قابلیت‌های مدیریت دانش در ارتباط بین اقدامات مدیریت منابع انسانی و نوآوری. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال 8، شماره 3 (شماره پیاپی، 25)، 239-265.
رجبی، مریم؛ حسنی، محمد؛ مهاجران، بهناز (1395). بررسی نقش فعالیت‌های توسعه منابع انسانی بر نوآوری کارکنان با آزمون نقش میانجی مدیریت دانش و یادگیری سازمانی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره 6، شماره 3، 151-171.
رحیمی، حمید؛ اطهری، زینب؛ افلاکیان، ندا (1394). سرمایه فکری و فرآیندهای مدیریت دانش در سازمان کوانتومی: بررسی موردی دانشگاه کاشان. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دوره 21، شماره 4، 99-119.
رضائیان، علی؛ دانایی‌فرد، حسن؛ زنگویی نژاد، ابوذر (1390). طراحی الگوی مغهومی اندازه‌گیری دارایی دانشی- سرمایه فکری در سطح ملی. چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 6، 25-41.
سینایی، حسنعلی؛ حاجی‌پور، بهمن؛ طاهری، خدیجه (1390). بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت. پژوهش‌نامه مدیریت تحول، سال 3، شماره 5، 68-89.
شاه‌محمدی مهرجردی، مرضیه؛ بردبار، غلامرضا (1395). ارائه الگوی تأثیر انتقال و یکپارچه‌سازی دانش بر انعطاف‌پذیری منابع انسانی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال 8، شماره 1 (شماره پیاپی، 23)، 239-265.
صالحی، علی؛ دانایی‌فرد، حسن (1394). نقش تسهیم دانش در رابطه میان اجزای سرمایه‌های فکری و رفتار نوآورانه. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره 5، شماره 1، 109-128.
فاریابی، محمد؛ رضازاده، علی؛ بازمحمدی، سعید (1396). بررسی رابطه هماهنگی کارکردهای بازاریابی بین‌المللی-منابع انسانی با اثربخشی اجرای استراتژی بازاریابی در شرکت‌های صادراتی. فصلنامه مدیریت کسب ‌و‌ کارهای بین‌المللی، سال1، شماره 2، 65-82.
فضلی، صفر؛ علیشاهی، آیدن (1391). بررسی اثر عوامل درون سازمانی بر عملکرد سازمان با در نظر گرفتن مدیریت دانش. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال 4، شماره 2 (شماره پیاپی، 12)، 239-265.
قلی‌پور، آرین (1394). مدیریت منابع انسانی (مفاهیم، تئوریها و کاربردها). چاپ هشتم، انتشارات سمت.
کرمی، اژدر؛ صنوبر، ناصر؛ کرمی، هادی؛ یونس پور، زهرا (1396). تأثیر گرایش کارآفرینی بر عملکرد صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط با نقش میانجی قابلیت یادگیری. فصلنامه مدیریت کسب ‌و‌ کارهای بین‌المللی، سال1، شماره 1، 1-16.
Benitez, J., Castillo, A., Llorens, J., & Braojos, J. (2017). IT-enabled knowledge ambidexterity and innovation performance in small U.S.firms: The moderator role of social media capability. Information and Management, http://dx.doi.org/10.1016/j.im.2017.09.004.
Bowen, D. E., & Ostroff, C. (2004). Understanding HRM-firm performance linkages: The role of the 'strength' of the HRM system. Academy of Management Review, 29 (2), 203-221.
Cabello-Medina, C., Lopez-Cabrales, A., & Valle-Cabrera, R. (2011). Leveraging the in-novative performance of human capital through HRM and social capital in Spanish firms. International Journal of Human Resource Management, 22 (4), 807-828.
Chen, C. J., Liu, T. C., Chu, M.A., & Hsiao, Y. C. (2014). Intellectual capital and new product development. Journal of Engineering and Technology Management, 33, 154-173.
Chuang, C., Jackson, S. E., & Jiang, Y. (2013). Can knowledge-intensive teamwork be managed? Examining the roles of HRM systems, leadership, and tacit knowledge. Journal of Management, 42 (2), 524-554.
Costa, R. V., Fernandez, C. F. J., & Dorrego, P. F. (2014). Critical elements for product innovation at Portuguese innovative SMEs: An intellectual capital perspective. Knowledge Management Research & Practice, 12 (3), 322-338.
Darroch, J., & McNaughton, R. (2002). Examining the link between knowledge management practice and types of innovation. Journal of Intellectual Capital, 3 (3), 210-222.
De Winne, S., & Sels, L. (2010). Interrelationships between human capital, HRM and innovation in Belgian start-ups aiming at an innovation strategy. International Journal of Human Resource Management, 21 (11), 1863-1883.
De Zubielqui, G. C., Fryges, H., & Jones, J. (2017). Social media, open innovation & HRM: Implications for performance. Technological Forecasting & Social Change, http://dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2017.07.014.
Delgado-Verde, M., Castro, G. M., & Amores-Salvado, J. (2016). Intellectual capital and radical innovation: Exploring the quadratic effects in technology-based manufacturing firms. Technovation, http://dx.doi.org/10.1016/j.technovation.2016.02.002.  
Donate, M. J., & De Pablo, J. D. S. (2015). The role of knowledge-oriented leadership in knowledge management practices and innovation. Journal of Business Research, Journal of Business Research, 68, 360–370.
Donate, M. J., & Guadamillas. (2010). the effect of organization culture on knowledge management practices and innovation. Knowledge and Process Management, 17 (120), 82-94.
Donate, M. J., Pena, I., & Sanchez de Pablo, J. (2016). HRM practices for human and social capital development: Effects on innovation capabilities. The International Journal of Human Resource Management, 27 (9), 928-953.
Eghbu, O. C. (2004). Managing knowledge and intellectual capital for improved organizational innovations in the construction industry: an examination of critical success factors. Journal of Engineering, Construction and Architectural Management, Vol. 11, No. 5. Pp, 301-315.
Fosfuri, A., & Tribo, J. A. (2008). Exploring the antecedents of potential absorptive capacity and its impact on innovation performance. Omega, 36 (2), 173-187.
Gil-Marques, M., & Moreno-Luzon, M. D. (2013). Driving human resources towards quality and innovation in a highly competitive environment. International Journal of Manpower, 34 (8), 839-860.
Gunday, G., Ulusoy, G., Kilic, K., & Alpkan, L. (2011). Effects of innovation types on firm performance. Int. J. Production Economics, 133, 662-676.
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2017). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling. 2nd Ed. Thousand Oaks: Sage.
Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The Use of Partial Least Squares Path Modeling in International Marketing. Advances in International Marketing, 20, 277-320.
Herwina, R., Shamsul Baharin, S., Nuryusmawati, M, Y., & Norzaidi, M, D. (2015). An Export Readiness Model. Advanced Science Letters, 21, 1960-1963.
Inkinen, H., Kianto, A., & Vanhala, M. (2015). Knowledge management practices and innovation performance in Finland. Baltic Journal of Management, 10 (4), 432-455.
Jiang, J., Wang, S., & Zhao, S. (2012). Does HRM facilitate employee creativity and or-ganizational innovation? A study of Chinese firms. International Journal of Human Resource Management, 23 (19), 4025-4047.
Kang, S. C., Snell, S., & Swart, J. (2012). Options-based HRM, intellectual capital, and exploratory and exploitative learning in law firms' practice groups. Human Resource Management, 51 (4), 461-485.
Karami, A., Jones, B. M., & Kakabadse, N. (2008). Does strategic human resource management matter in high-tech sector? Some learning points for SME managers. Corporate Governance, 8 (1), 7-17.
Kianto, A., Saenz, J., & Aramburu, N. (2017). Knowledge-based human resource management practices, intellectual capital and innovation. Journal of Business Research, 81, 11-20.
Lai, Y. L., Hsu, M. S., Lin, F. J., Chen, Y. M., & Lin, Y. H. (2013). The effects of industry cluster knowledge management on innovation performance. Journal of Business Research, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbusres.2013.11.036.
Leonidou, L. C. (2004). An analysis of the barriers small business export development. Journal of Small Business Management, 42(3), 279-302.
Lepak, D. P., & Snell, S. A. (2002). Examining the human resource architecture: The re-lationships among human capital, employment and human resource configuration. Journal of Management, 28 (4), 517-543.
Liu, C. H. (2017). Creating competitive advantage: Linking perspectives of organization learning, innovation behavior and intellectual capital. International Journal of Hospitality Management, 66, 13–23.
Lopez-Cabrales, A., Perez-Luno, A., & Valle, C. R. (2009). Knowledge as a mediator HRM practices and innovation activity. Human Management, 16 (4), 5-16.
Mahdi, O. R., Nassar, I. A., & Almsafir, M. K. (2018). Knowledge management processes and sustainable competitive advantage: An empirical examination in private universities. Journal of Business Research, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.02.013.
McDowell, W. C., Peake, W. O., Coder, L., & Harris, M. L. (2018). Building small firm performance through intellectual capital development: Exploring innovation as the “black box”. Journal of Business Research, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.01.025.
Meijerink, J., & Bondarouk, T. (2018). Uncovering configurations of HRM service provider intellectual capital and worker human capital for creating high HRM service value using fsQCA. Journal of Business Research, 82, 31–45.
Minbaeva, D. (2013). Strategic HRM in building micro-foundations of organizational knowledge-based performance. Human Resource Management Review, 23 (4), 378-390.
Minbaeva, D., Foss, N., & Snell, S. (2009). Guest editors' introduction: Bringing the knowledge perspective into HRM. Human Resource Management, 48 (4), 477-483.
Oltra, V. (2005). Knowledge management effectiveness factors: The role of HRM. Journal of Knowledge Management, 9, 70-86.
Saa-Perez, P., & Diaz-Diaz, N. L. (2010). Human resource management and innovation in the Canary Islands: An ultra-peripheral region of the European Union. International Journal of Human Resource Management, 21 (10), 1649-1666.
Shujahat, M., Sousa, M. J., Hussain, S., Nawaz, F., Wang, M., & Umer, M. (2017). Translating the impact of knowledge management processes into knowledge-based innovation: The neglected and mediating role of knowledge-worker productivity. Journal of Business Research, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2017.11.001.
Subramaniam, M., & Youndt, M. A. (2005). The influence of intellectual capital on the types of innovative capabilities. Academy of Management Journal, 48 (3), 450-463.
Swart, J., & Kinnie, N. (2013). Managing multi-dimensional knowledge assets: HR configurations in professional service firms. Human Resource Management Journal, 23 (2), 160-170.
Uizana, S., Prasetya, B., & Khakim, L. (2014). Analysis of business readiness to export for small and medium enterprise embroidery in Kudus regency.
Wang, C., & Hu, Q. (2017). Knowledge sharing in supply chain networks: Effects of collaborative innovation activities and capability on innovation performance. Technovation, https://doi.org/10.1016/j.technovation.2017.12.002.
Wang, D., & Chen, S. (2013). Does intellectual capital matter? High-performance, work systems, and bilateral innovative capabilities. International Journal of Manpower, 34 (8), 861-879.
Xie, X., Zou, H., & Qi, G. (2018). Knowledge absorptive capacity and innovation performance in high-tech companies: A multi-mediating analysis. Journal of Business Research, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.01.019.
Zack, M., McKeen, J., & Singh, S. (2009). Knowledge management and organizational performance: An exploratory survey. Journal of Knowledge Management, 13(6), 392–409.
Zeng, J., Phan, C. A., & Matsui, Y. (2014). The impact of hard and soft quality management on quality and innovation performance: An empirical study. Int. J. Production Economics, http://dx.doi.org/10.1016/j.ijpe.2014.07.006.  
 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 فروردین 1397
  • تاریخ بازنگری: 09 خرداد 1397
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار