ارائه الگوی بکارگیری استراتژی رقابت همکارانه در بین المللی سازی خوشه های صادرات محور با استفاده از مدل‌‌سازی ساختاری تفسیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بیشتر اعضای خوشه های صادراتی کشور را بنگاه‌های کوچک و متوسط تشکیل می دهند. بررسی پژوهش ها نشان می دهد تاکنون چارچوب منسجمی در خصوص توسعه بین المللی‌ خوشه های صادراتی کشور ارائه نشده است، از این رو پژوهش حاضر با توجه به عدم موفقیت فراگیر خوشه های صادراتی کشور در بازارهای بین المللی با تاکید بر رویکرد اکتشافی و بهره گیری از نظرات خبرگان این حوزه و استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری، الگویی برای بکارگیری استراتژی رقابت‌همکارانه در بین المللی سازی خوشه های صادراتی کشور ارائه نموده است. پژوهش حاضر در حوزه بکارگیری استراتژی رقابت‌همکارانه هم از نظر توسعه چارچوب و هم به لحاظ روش شناسی دارای نوآوری است. این پژوهش در سال 1397 انجام گردیده و با معرفی پانزده عامل موثر، الگوی پیشنهادی را در سه سطح مختلف توسعه داده است. مطابق با این الگو با اولویت‌ترین عوامل تاثیرگذار در توسعه بین المللی خوشه های صادراتی کشور دو عامل شناخت عمومی خوشه‌ها از محیط بازارهای صادراتی و انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه های تجاری بین المللی توسط آنها می باشد که در سطح سوم الگوی پیشنهادی قرار دارند، در‌حالی‌که سه عامل سطح دوم یعنی مدیریت تعارضات اعضای خوشه‌، تحلیل روندهای موجود در بازارهای بین المللی و تحلیل جذابیت های بازارهای بین‌المللی توسط خوشه‌ در درجه اهمیت بعدی نسبت به دو عامل قبلی قرار دارند. ده عامل تعیین شده در سطح اول الگوی پیشنهادی از جمله تدوین استراتژی و برنامه های عملیاتی صادرات، توسعه فرهنگ همکاری و کارگروهی و ... از اولویت‌های بعدی در این زمینه محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Preparing framework for deployment of coopetition strategy in the internationalization of export-oriented clusters using interpretive structural modeling

نویسندگان [English]

  • Mahdi Jafarzadeh 1
  • Mehran Rezvani 2
  • Ali Davari 3
1 Ph.D. student, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Most members of the Iran export clusters are small and medium-sized enterprises. Investigation of researches confirm that no coherent framework for international development of export clusters has been presented so far. Therefore, due to the widespread failure of export clusters in international markets, the present study, by emphasis on exploratory approach and utilization of experts' views in this field and using interpretive structural modeling method, has provided a model for applying coopetetive strategy in internationalization of export clusters. The present research has innovation in the area of applying coopetetive strategy in terms of both framework development and methodology. This research was carried out in 2018 and by introducing fifteen effective factors, developed the proposed model in three different levels. According to this model, the most important factors influencing the international development of Iran export clusters are two factors: public recognition of clusters in the context of export markets and their international trade agreements, which are at the third level of the proposed model. While the three identified factors at the second level are conflict management among members, analysis of international markets and analysis of attractiveness of international markets by clusters. The other ten factors identified at the first level of the proposed model, including formulation of export strategies and operational plans, development of a culture of cooperation and workgroups, etc. are the next priorities in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coopetition Strategy
  • Internationalization
  • Small and Medium Enterprises
  • Export Clusters
  • Interpretive Structural Modeling

مراجع

آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ جلالی، رضا، (1392). تحقیق در عملیات نرم: رویکردهای ساختاردهی مسئله، چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
آشتیانی، وحید؛ معرفی، ابوالفضل؛ ایلانلو، مهدی، (1392). توسعه خوشه­های صنعتی در برنامه­ریزی منطقه‌ای، چاپ اول، قم: انتشارات مهر سجاد.
آل­عمران، رویا؛ منصوری، حبیبه؛ باباپور، الناز، (1390). خوشه­های صنعتی راهبرد نوین حل مشکلات صنایع کوچک، مجله اقتصادی، (5) و (6)، 62-41.
پیروز، الهام؛ شفیعی، افسانه، (1395). ارتقای جایگاه بنگاه‌های کوچک و متوسط در زنجیره‌های ارزش­جهانی: درس‌هایی برای ایران، تحولات جهانی صنعت معدن تجارت، (39).
داداش­پور، هاشم، (1388). خوشه­های صنعتی، یادگیری، نوآوری و توسعه منطقه­ای، راهبرد یاس، (18)، 70-53.
ستاریان، ریحانه؛ محمدی، مهدی، (1395). بررسی تاثیر نوآوری بر بین‌المللی کردن خوشه های کسب و کار ، دومین همایش ملی توسعه پایدار، 132-143.
سلامی، رضا؛ صادقی، مهدی، (1390). طراحی فرآیندی برای بین‌المللی‌سازی صنعت حمل و نقل دریایی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد انتقال فناوری: مطالعه موردی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، (15) و (16)، 194-172.
سلطانی، سعید؛ جعفری، سید محمد باقر؛ بی­ننده، راضیه، (1395). ارتقای عملکرد بنگاه­های اقتصادی از طریق راهبرد همرقابتی، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، (26)، 46-23.
شریف­زاده، شریف؛ عبدالله­زاده، غلامحسین؛ جیوار، رقیه؛ دیوسالار، اسدالله، (1397). نقش خوشه­های صنعتی کشاورزی در توسعه کسب وکار روستایی استان مازندران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، (24)، 247-227.
صفری، علی؛ مختاریان، مریم؛ رضایی دولت‌آبادی، حسین، (1394). تاثیر ساختار خوشه‌های صنعتی بر کارآفرینی در کسب‌وکارهای خوشه (مورد مطالعه: خوشه صنعتی فلزات گرانبها و سنگ‌های قیمتی اصفهان)، فصلنامه توسعه کارآفرینی، (30)، 668-649.
عزیزمحمدلو، حمید، (1396). تحلیل نقش خوشه­های صنعتی در رشد صادرات بنگاه­های صنعتی در ایران، فصلنامهمطالعاتاقتصادی کاربردیایران، (23).
عطاردیان، امیر، (1389). شناسایى عوامل موثر بر توسعه صادرات خوشه سفال و سرامیک لالجین همدان، پایان­نامه کارشناسى ارشد به راهنمایی دکتر حسنقلی‌پور، دانشگاه تهران: دانشکده مدیریت.
فرمانی، مرضیه، (1397). امکان‌سنجی ایجاد خوشه‌های صنعتی صادراتی در استان فارس از دید مدیران صنایع با استفاده از شاخص LQ، مجله اقتصادی، (9) و (10)، 132-117.
فقیهی، ابوالحسن؛ تاج‌الدین، مهدی؛ تاج‌الدین، ‏مهران. ‏(1389). بین‌المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط در صنعت غذایی: ارائه‏ یک مدل علی، فصلنامه انجمن علوم مدیریت ایران، (17)،22-1.
قادری عابد، امیرحسین؛ نظری، محسن؛ کمره­ای؛ محمود، حیدری، علی، (1397). ارائه مدل مفهومی استراتژی رقابت همکارانه در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، پژوهش­های مدیریت در ایران، 22(4).
لشکربلوکی، مجتبی؛ خدادا حسینی، سیدحمید؛ حسینی؛ سید محمود، حمیدی‌زاده، محمدرضا، (1391). طراحی مدل فرآیندی راهبرد پابرجا با استفاده از رویکرد ترکیبی، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، (2)6، 151-121.
موسوی نقابی، سید مجتبی؛ نظری، محسن؛ حسنقلی­پور، طهمورث؛ سلیمانی، غلامرضا؛ عباسیان، عزت­الله، (1394). طراحی مدل شبکه­سازی فعالیت­های بازاریابی بنگاه­های فعال در خوشه­های صنعتی ایران، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال دهم، (37).
 
Bengtsson, M., & Johansson, M. (2014). Managing coopetition to create opportunities for small firms. International Small Business Journal, 32(4): 401-427.
Bouncken, R. B., Gast, J., Kraus, S., & Bogers, M. (2015). Coopetition: a systematic review, synthesis, and future research directions. Review of Managerial Science, 9(3): 577-601.
Cygler, J., Sroka, W., Solesvik, M., & Dębkowska, K. (2018). Benefits and drawbacks of coopetition: The roles of scope and durability in coopetitive relationships. Sustainability, 10(8), 2688.
Daidj, Nabyla (2017).Cooperation, Coopetition and Innovation (Innovation, Entrepreneurship, Management: Innovation and Technology), Wiley-ISTE; 1 edition.
Dana, L. P., Granata, J., Lasch, F., & Carnaby, A. (2013). The evolution of co-opetition in the Waipara wine cluster of New Zealand. Wine Economics and Policy, 2(1), 42-49.
Devece, C., Ribeiro-Soriano, D. E., & Palacios-Marqués, D. (2017). Coopetition as the new trend in inter-firm alliances: literature review and research patterns. Review of Managerial Science, 13(2): 207-226.
Galvagno, M., & Garraffo, F. (2010). The promise of coopetition as a new theoretical perspective in strategic management. Eds. S. Yami, S. Castaldo, GB Dagnino and F. Le Roy: Coopetition Winning Strategies for 21st Century. Edward Elgar Publishing, Cheltenham, 40-57.
Hiller, S. (2014). Business or Ethnic Networks: What matters for export success?. Aarhus University, School of Business and Social Sciences, Department of Economics and Business, Denmark.
Hoetoro, A. (2014). Cooperation and competition among clustered MSEs in East Java. Gadjah Mada International Journal of Business, 16(3): 275-293.
Jankowska, B. (2015). Cluster organization as a pro-internationalization form of cooperation in the SME sector–a Polish case in the European context. Journal of Economics & Management, 22: 54-74.
Jankowska, B. (2011). Implications of coopetition for international competitiveness and internationalization of firms: perspective of SME and large companies. International Journal of business and management studies, 3(1): 49-58.
Kossyva, D., Sarri, K., & Georgolpoulos, N. (2014). Co-opetition: a business strategy for SMEs in times of economic crisis. South-Eastern Europe Journal of Economics, 12(1).
Kraus, S., Klimas, P., Gast, J., & Stephan, T. (2018). Sleeping with competitors: Forms, antecedents and outcomes of coopetition of small and medium-sized craft beer breweries. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 25(1), 50-66.
Le Roy, F., & Sanou, F. H. (2014). Does coopetition strategy improve market performance? An empirical study in mobile phone industry. Journal of Economics & Management, 17: 64-92.
Moosavi, S. V., & Noorizadegan, M. (2009). Export Clusters. In Supply Chain and Logistics in National, International and Governmental Environment Physica-Verlag HD. 159-194.
Morris, M. H., Koçak, A., & Ozer, A. (2007). Coopetition as a small business strategy: Implications for performance. Journal of small business strategy, 18(1): 35-56.
Pérez, E. G. G. J. C., & Giagnocavo, M. C. L (2014). Food exporters and co-petition relationships: an analysis on the vegetable supply chain. An International Journal, 20 (2): 128-138.
Ricci, L. A., & Trionfetti, F. (2012). Productivity, networks, and export performance: Evidence from a cross‐country firm dataset. Review of International Economics, 20(3): 552-562.
Ritala, P. (2012). Coopetition strategy–when is it successful? Empirical evidence on innovation and market performance. British Journal of Management, 23(3): 307-324.
Ruzzier, M., Hisrich, R. D., & Antoncic, B. (2006). SME internationalization research: past, present, and future. Journal of small business and enterprise development, 13(4): 476-497.
Semnani, S. S. E., Dadfar, H., & Brege, S. (2015). The role of export clusters in export performance of SMEs: the case of Iranian energy industry. Quality Innovation Prosperity, 19(2): 137-160.
Singh, S., & Chugan, P. K. (2013). Clustering as a Tool for Enhancing Export Performance of SMEs: A Study of Brass Manufacturing Units in Jamnagar. International Journal of trade & global business perspectives, 2(2): 421-426.
Sölvell, Ö. (2009). Clusters: Balancing evolutionary and constructive forces. Ivory Tower.
Vanyushyn, V., Holmlund, M., & Kock, S. (2009). Cooperation with competitors and internationalization: Evidence from the west coast of Finland. Journal of Euromarketing, 18(2): 89-100.
Waite, P., & Williams, P. (2009). Collaboration or opportunism? The role of social capital in developing successful export clusters. Journal of Strategic Marketing, 17(6)” 499-512.
Zineldin, M. (2004). Co-opetition: the organisation of the future. Marketing Intelligence & Planning, 22(7): 780-790. 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 23 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 22 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار